Franco Fortini Twee gedichten – 1963

Deze twee gedichten van Franco Fortini komen uit zijn bundel Una volta per sempre, Eens en voor altijd. De hieronder aangeboden versies zijn van de vertaler Frans van Dooren. Ze zijn afkomstig uit zijn bloemlezing Gepolijst albast: Acht eeuwen Italiaanse poëzie uit 1994. Deze pagina ‘Franco Fortini Twee gedichten’ wil ook een eerbetoon aan hem zijn.

BIJ HET VERTALEN VAN BRECHT

Een zwaar onweer
kronkelde heel de middag rond boven de daken
alvorens los te barsten in flitsen, in water.
Ik zat te turen op verzen van cement en glas
waarin kreten en wonden waren gemetseld en ledematen
ook van mezelf, die ik overleef. Terwijl mijn blik
van de gebeukte pannen naar de droge bladzij dwaalde,
luisterde ik behoedzaam hoe de woorden
van een dichter stierven of van stem
veranderden, niet meer voor ons. De onderdrukten
zijn onderdrukt en rustig, de onderdrukkers spreken
rustig in de telefoons, de haat is hoffelijk, ikzelf
denk dat ik niet meer weet wie schuldig is.
Schrijf, zeg ik tot mezelf, haat degenen
die de mannen en vrouwen, die jou vergezellen
en geloven dat ze niet weten, vriendelijk
naar ’t niets toe leiden. Schrijf ook jouw naam
bij die van de vijanden. ’t Onweer is
nadrukkelijk verdwenen. De natuur ontbeert
de kracht om veldslagen na te bootsen. De poëzie
verandert niets. Niets is zeker, maar schrijf.

DE DAKRAND

Ik ontdek vanuit het raam bij een vervallen huis
het halfverrotte hout van een dakrand die doorbuigt
onder het gewicht van de pannen. Soms zitten er
wel eens zwaluwen op. Hier en daar zie ik, op het dak,
bij de voegen en langs de regenpijpen, strepen teer,
kalksporen van goedkope reparaties. Maar ook al wordt
het lood van de afvoergoten door wind en sneeuw
geteisterd, het vermolmde balkwerk houdt het nog.

En ik bedenk niet zonder vreugde dat er op een dag,
het doet er niet toe of ik er nog zal zijn,
maar eventjes een zwaluw op hoeft neer te strijken
om het hele zaakje onherroepelijk
al wegvliegend omlaag te laten storten.

Aantekeningen bij Franco Fortini Twee gedìchten

  • Franco Fortini Twee gedichtenZie dit gedicht van Franco Fortini over een verlegen poes.
  • Franco Fortini, Una volta per sempre. Mondadori, Milano,  1963, pp. 32-33 en p. 59. De titels van de gedichten geef ik weer in hoofdletters zoals in het origineel. Zie hier voor een scan van de beide pagina’s van het eerste gedicht.
  • Voor Etty Hillesum: zie haar brief over het deportatie transport van 24 augustus 1943. De thema’s uit het tweede gedeelte van Fortini’s eerste gedicht hierboven vindt men ook daar verwoord.
  • Klik hier voor het artikel van Dick Molewijk over de bundel van Fortini. Het essay staat in het eerste nummer van De Gids, jaargang 1986.
  • Een vertaling van ‘Brecht’ werd gepubliceerd in de Poëziekrant,  Jrg. 20, 1996.
  • Zie hier een pagina over de bloemlezing van Frans van Dooren.

 

Gedicht van Franco Fortini – Van je verlegen kat…

Franco Fortini (1917-1994) schreef gedichten, essays en was behalve literatuurcriticus ook een begaafde vertaler. Als schrijversnaam gebruikte hij de achternaam van zijn rooms-katholieke moeder. Zijn Livornese vader Dino Lattes was van Joodse afkomst. De familie was overigens niet religieus. Fortini debuteerde als dichter in 1946 met de bundel Foglio di via, Uitwijzingsbevel, die nog steeds wordt herdrukt. Ruim driekwart van de veertig gedichten die hij er in opnam, schreef hij in de periode 1940-1945. Inclusief zijn debuut zou hij in totaal zes bundels publiceren. Dit gedicht van Franco Fortini Van je verlegen kat… komt uit de vijfde bundel die in 1984 uitkwam. Hieronder mijn vertaling.

Van je verlegen kat…

Wat is er van je verlegen kat
die ’s morgens de trap
naar de moestuin afliep
en zijn subtiele schaduw
die op de bloempotten viel

nog over? Niets
behalve de afdruk
van zijn pootjes in het
vers gestorte beton
waar hij onzeker aan rook

terwijl jij schreeuwde: ‘Weg,
weg daar, stommelingetje!’
Het was juli en de hemel
lag open. Ik dacht: ‘Er blijft
altijd een teken achter.’

Het nu hard geworden beton
weerstaat de oktoberregens.
Het wordt hardnekkig bedekt
door vormloze bladeren.
Veeg ze weg en je leest

het spoor van die nageltjes.

 

Hier is het origineel:

Del tuo timido gatto…

Del tuo timido gatto
che scendeva la scala
dell’orto la mattina
con la sua ombra fina
lungo le terrecotte

cosa è rimasto? Nulla
fuor che l’impronta impressa
dalle sue zampe nella
gettata di cemento
dove annusava incerto

fra le tue grida: «Via,
via di lì, stupidino!»
Era luglio, era aperto
il cielo. Pensai: «Certo
rimarrà sempre un segno».

Ora il cemento è pietra
alle piogge d’ottobre.
Ostinate lo coprono
le foglie senza forma.
Toglile e potrai leggere

l’orma di quegli unghiòli.

Aantekeningen bij het Gedicht van Franco Fortini

  • Het gedicht komt uit de bundel Paesaggio con serpente, Einaudi, Turijn 1984. Vertaling van de titel: Landschap met slang.
  • Franco Fortini, Foglio di via e altri versi, Einaudi, Turijn 1946. In 2018 verscheen een kritische editie van deze bundel.
  • Klik hier voor de miniserie over katten en poezen van Italiaanse dichters en dichteressen.
  • Zie hier voor de Italiaanse wikipediapagina over Fortini.

Franco Fortini Twee gedichten