Kort biografisch
Bertus Aafjes werd geboren in Amsterdam op 12 mei 1914 en overleed in Swolgen op 22 april 1993. Na de lagere school bezocht hij het Ignatiuscollege. Hij was het tegendeel van een ijverige leerling en bleef in de 1e en 2e klaas zitten. Hoewel hij het priesterschap niet als zijn roeping voelde, begon de vijftienjarige op het klein seminarie te Uden aan zijn opleiding. Daarop volgde het seminarie in Heemstede en ten slotte gaat hij studeren aan het Groot-seminarie in Warmond. Aafjes was daar één van de ruim driehonderd studenten aan het in 1928 geopende ‘Filosoficum’. In 1936 breekt hij echter zijn priesteropleiding af en verlaat het seminarie. Aafjes zegt daarover:
Het was natuurlijk een zeer merkwaardig iets, dat iemand die voor celibatair priester studeerde, gedichten schrijft die nu niet bepaald celibatair te noemen zijn.Toen de seminarie-overheden mij deze feiten voorlegden en vroegen of ik er eens over na wilde denken, stond mijn besluit snel vast. De volgende dag ben ik naar de directeur van het seminarie in Warmond gestapt en ik heb tegen hem gezegd: Ik heb er over nagedacht. Ik ben weg. De schrik was groot,maar ik ben vertrokken. Onmiddellijk.
Een voetreis naar Rome
Eind maart 1936 vertrekt de tweeëntwintig jarige Aafjes naar Rome, eerst een stuk op de fiets en verder te voet. Het was geen ontspannende wandeling:
Ik was op het seminarie opgevoed en wist niets van de wereld. Achteraf was deze voetreis een levensgevaarlijke onderneming. Zo ben ik op een bergpas ingesneeuwd en op het nippertje door sneeuwruimers gered. Ik was totaal argeloos en in veel opzichten ook hulpeloos. Het had op alle mogelijke manieren verkeerd kunnen gaan. De latere “Voetreis” is een verbeelding van de werkelijkheid die ik in 1936 ervaarde. Ik heb onderweg menig traantje gelaten! Zeker als je uitgehongerd langs de kant van de weg zat en halfdood ging van heimwee naar Amsterdam. Maar er komt op een bepaald ogenblik het “point of no return”. Je moet dan kiezen tussen teruggaan naar Amsterdam of doorlopen naar Rome. Teruggaan was je nederlaag bekennen en daar voelde ik niets voor. Ondanks de ontberingen ben ik toch naar Rome gelopen.
Uit die ingrijpende ervaring zou acht jaar later zijn befaamde, gelijknamige epische gedicht ontstaan. In 1946 kwam bij Meulenhoff de 1° druk uit, die nog herzelfde jaar een tweede kreeg. Van het werk verschenen herdrukken tot in de jaren tachtig.
Italiaanse vertalingen van Bertus Aafjes’ werk:
- Wahib e gli albicocchi, Milano: Mondadori, 1962. Vertaling Luisa van
Wassenaer Crocini. Oorspr.: Morgen bloeien de abrikozen. - Il mistero dell’Architettura. Re Baldoria. Paolini, Milaan, 1969.
- De gedichten: De laatste brief, Vaarwel, vaarwel Mooi Nederland, In de koets naar St. Remy, Advent, zijn opgenomen in de Italiaanse bloemlezing: G. van Woudenberg, F. Nicosia (a cura di), Poesia olandese contemporanea, Milano: Schwarz, 1959.
Aantekeningen bij Bertus Aafjes in het Italiaans vertaald
- Zie ook het interview met Aafjes in Bzzlletin 1985 op dbnl. En hier een pdf met het interview. Op Neerlandistiek van 21 februari 2024 een artikel van jan Uyttendaele.
- Over zijn Voetreis schrijft Aafjes ook in het verhaal Weerzien van Rome, dat in 1952 eerst in Dietsche Warande & Belfort verscheen en later werd opgenomen in de bundel Het Italië-gevoel. Nederlandse schrijvers over Italië, Amsterdam: Wereldbibliotheek, 1989, pp. 43-56. Afbeelding omslag boek.
- Verder over Aafjes — de website Bertus Aafjes — wikipedia Nederlands.
