Biografische noties
De Italiaanse dichter Vincenzo Cardarelli werd op 1 mei 1887 geboren in Corneto Tarquinia, het huidige Tarquinia. Hij stierf op 18 juni 1959 in Rome. Zijn werkelijke naam was Nazzareno Caldarelli. Hij groeide op in Corneto Tarquinia bij zijn vader Antonio Romagnoli, in afwezigheid van zijn moeder. Vincenzo was een buitenechtelijk kind van Giovanna Caldarelli. De ouders waren van zeer eenvoudige afkomst. Voor het pseudoniem koos hij de naam ‘Vincenzo’ en wijzigde de eerste ‘l’ in de achternaam van zijn moeder in een ‘r’. Hoewel Cardarelli in de eerste plaats dichter was, schreef ook essays, verhalen en deed hij aan journalistiek.
Rome – Florence – Rome
In 1904 toog hij naar Rome waar hij, autodidact, na allerlei baantjes ten slotte werk vond als journalist. Zijn poëzie en proza verschenen vanaf het tweede decennium in belangrijke Florentijnse literaire tijdschriften. Ik noem als voorbeelden Lacerba, La Voce en Il Marzocco. Cardarelli was in 1915 naar de stad aan de Arno getrokken. Hij werkte evenwel ook voor het fascistische tijdschrift Il Bargello (dat ook schrijfsels van Elio Vittorini opnam) en publiceerde werk bij uitgeverij Vallecchi.
Tijdschrift La Ronda
Hij was als één van de oprichters betrokken bij het legendarische literaire tijdschift La Ronda, waarop hij als hoofdredacteur zijn stempel drukte. Het eerste nummer van het tijdschrift verscheen in april 1919. In november 1922 hield het op te bestaan. Cardarelli’s faam was inmiddels tot heel het land doorgedrongen en dat zou zo blijven tot na de tweede wereldoorlog.
Fascisme
Cardarelli heeft zich gedurende de jaren twintig en dertig zeker niet afzijdig gehouden van Benito Mussolini’s regiem. Hij droeg bij aan de consolidatie ervan in de functie van schrijver, omdat hij voor de actieve dienst lichamelijk volledig ongeschikt was. Na het sluiten van La Ronde begint hij als medewerker bij het dagblad Il Tevere, in 1924 opgericht en geleid door Telesio Interlandi (1894-1965). Deze Telandi was een fanatiek aanhanger van het regiem en een verklaard racist en antisemiet.
Betekenis
De Italiaanse dichter Vincenzo Cardarelli rekent men in Italië tot de vooraanstaande dichters van de eerste helft van de 20e eeuw. En bovendien waardeert en leest men zijn poëzie ook vandaag nog. Vermeldenswaard is verder dat bloemlezers als Edoardo Sanguineti en Cesare Segre zijn gedichten opnamen. De belangstelling van literatuurhistorici en -critici blijft levendig en niet alleen in academische kringen.
Vertalingen
Het werk van de Italiaanse dichter Vincenzo Cardarelli vond in het Nederlandse taalgebied weinig weerklank. Mijn voorlopige inventaris telt zes vertaalde gedichten. Drie verschenen in literaire tijdschriften. Eén gedicht staat in de bloemlezing van Catharina Ypes uit 1960. En Frans van Dooren nam er twee op in zijn bekende bloemlezing van acht eeuwen Italiaanse poëzie uit 1994. Rosita Steenbeek gebruikt in haar roman Schimmenrijk uit 1999 een bekend vers van de dichter als literair motief – zie mijn post op dit weblog. En mijn vertaling van Cardareli’s gedicht Herfst.
Aantekeningen bij Vincenzo Cardarelli Italiaanse dichter en schrijver
- Er zijn Wikipedia pagina’s in het Nederlands en in het Italiaans.
