Florence is in dit jaar nog steeds de hoofdstad van Italië. Maar Rome wordt in september feitelijk ’s lands nieuwe hoofdstad. De dag waarop dat werkelijkheid wordt is dinsdag 20 september. De wet die de overdracht vervolgens formeel regelt, wordt op 3 februari 1871 van kracht. 1870 mogen we best een zeer bewogen jaar noemen. Op enkele van de tweeëndertig dagen werd over de toekomst van het land beslist. Hieronder de lijst ‘Rome 1870 wat gebeurde er in de stad’.
In de lente renoveert de architect Antonio Manno de voorgevel van de basiliek Santa Pudenziana. In de maand oktober bouwt men om het kerkhof voor niet-katholieken een muur. Met noemt het ook wel het protestants kerkhof.
6 januari
- In de Sint Pieter begint de tweede zitting van het Eerste Vaticaans Concilie. Het Concilie was begonnen op 8 september 1869 en zou duren tot 20 september 1870.
17 februari
- Pius IX opent de Tentoonstelling van werken uitgevoerd in alle kunstvormen voor het katholieke geloof. De expositie vond plaats in het klooster van de Santa Maria degli Angeli.
9 maart
- De groothertog van Toscane Ferdinando IV (1835-1908) bezoekt de stad.
21 april
- In de Sint Pieter opent de derde zitting van het Eerste Vaticaans Concilie.
6 mei
- In Villa Barberini in Monte Mario werd het Trigonometrische teken ingewijd om de boog van de Europese meridiaan te meten. Zie meer erover hier.
14 juni
Paus Pius IX onthult in Lorenzo buiten de muren het monument voor de soldaten die vielen tijdens de strijd voor deverdediging van de Kerkelijke Staat in de herfst van 1867.
18 juli
- De Apostolische Constitutie Pastor Aeternus bevestigt de pauselijke onfeilbaarheid in de zaken van het geloof. De afkondiging vindt plaats tijdens het Eerste Vaticaans Concilie. Zie hierboven 6 januari.
7 september
Koning Vittorio Emanuele Il stuurt een rondschrijven naar alle politieke machten. Hij deelt daarin mee het voornemen zijn regering naar Rome te verplaatsen. Hij zet tevens uiteen welke maatregelen de paus en diens onafhankelijkheid zullen garanderen.
9 september
- Graaf Gustavo Ponza van San Martino (1810-76) arriveert in Rome. Hij is de buitengewone ambassadeur van koning Vittorio Emanuele Il. Hij is de auteur van de brief van de koning aan de Segretario di Stato Antonelli. In de brief zijn vervat ‘de garanties noodzakelijk voor de spirituele onafhankelijkheid van de Heilige Stoel, die tevens e basis vormen voor toekomstige onderhandelingen tussen Italië en de geïnteresseerde machten’.
- De graaf overhandigt de paus een brief van de koning ‘met liefde van een zoon, met het geloof van een katholike, met de loyaliteit van een koning en met de geest van een Italiaan. Hij verklaart bovendien dat hij ‘zijn troepen naar Rome stuurt om het geweld van de revolutionairen te verhinderen’.
10 september
- Pius IX wijdt de Fontanone deLl’Acqua Marcia in. De fontein bevindt zich voor de gebouwen van de Graanschuren van Termini.
- In een brief aan de koning brengt Pius IX zijn verdriet tot uitdrukking over wat hem werd meegedeeld.
12 september
- De Italiaanse troepen trekken onder leiding van generaal Raffaele Cadorna (1815-1897) de regio Latium binnen.
- De generaal van het pauselijke leger Hermann Kanzler (1822-1891) wendt zich tot de Romeinen met de mededeling dat de Italiaanse troepen Latium zullen innemen.
18 september
- De Italiaanse troepen nemen bezit van Tivoli en Monterotondo en trekken op naar Rome over de Via Nomentana.
19 september
- Generaal Cadorna geeft het bevel Rome ter hoogte van Porta Pia aan te vallen.
20 september
- Om 5.15 uuur opent de artillerie het vuur op de Aureliaanse muur niet ver van Porta Pia. De Italiaanse troepen trekken om 9.45 uur door de bres in de muur de stad binnen. Om 10.00 uur geven de troepen van de paus zich over. De ondertekening van de kapitulatie vindt om 14.00 uur plaats in villa Albani Torlonia. De ondertekenaars van de acte zijn de generaals Cadorna e Kanzler. Over de Poort en de muren zie hier.
21 september
- De krant La Capitale, De Hoofdstad, begint te verschijnen. De hoofdredacteur is Raffaele Sonzogno (1836-1922).
22 september
- Het eerste nummer van de La Gazzetta del Popolo, De Gazet van het Volk, komt uit. De hoofdredacteur is Edoardo Arbib (1840-1906).
23 september
- Generaal Cadorna benoemt een Bestuur van Rome. Michelangelo Caetani (1804-1882) wordt de voorzitter.
2 oktober
- In Rome en de provincies houdt men op deze zondag een referendum met de vraag of de bewoners bij het Italiaanse koninkrijk willen behoren. De ‘vraag’ is deze: Desideriamo essere uniti al Regno d’Italia, sotto la monarchia costituzionale del re Vittorio Emanuele II e dei suoi successori.
9 oktober
- De resultaten van het plebiciet gaan naar koning Vittorio Emanuele Il die in Florence verblijft. De koning voegt bij decreet Rome en haar provincies toe aan het koninkrijk. Het parlement verandert vervolgens het decreet in een wet.
11 oktober
- De koning benoemt generaal Alfonso La Marmora (1804-1878) tot opperbevelhebber van Italië.
15 oktober
- La Marmora benoemt een nieuw gemeentebestuur onder voorzitterschap van Francesco Pallavicini Rospigliosi (1810-1878).
20 oktober
- Pius IX schort het Eerste Vaticaans Concilie op. Hij stelt dat ‘de deelnemers van het Concilie de noodzakelijke vrijheid, veiligheid en rust ontberen’.
1 november
- Paus Pius IX publiceert de encycliek Respicientes waarin hij de bezetting van Rome definieert als ‘onrechtvaardig, gewelddadig, nietig en ongeldig’. Zie hier de tekst.
9 november
- Het Quirinaalpaleis wordt bezet. Onder leiding van de architect Antonio Cipolla (1822-1874) beginnen de reconstructie werkzaamheden.
13 november
- De eerste verkiezingen van de stad Rome vinden plaats.
20 november
- De eerste nationale verkiezingen in het koninkrijk Italië na de Inname van Rome vinden plaats.
29 november
- De nieuwe gemeenteraad wordt geinstalleerd. Giuseppe Lunati is de voorzitter. Hij oefent de functie van burgemeester uit.
2 december
- De bank van de Kerkelijke Staat heet voortaan Banca Romana.
- De nieuwe staat Italië verwerft de Farnesetuinen, de Orti Farnesiani, op het Palatijn.
15 december
- Filippo Andrea Doria Pamphilj neemt de functie van burgemeester waar.
16 december
- De Gemeente Rome opent de eerste twee openbare scholen voor het basisonderwijs. Eén voor jongens in de Via dei Fienilie en de andere voor meisjes in de wijk Tor de’ Specchi.
28 december
- Grote overstromingen in de stad. De wijken Borgo, Campo Marzio, Colonna en Sant’Eustachio lopen onder. Het ghetto is bijkans verdwenen onder het water van de Tiber. Na de overstromingen van deze dag stelde men een commissie in die het plan voor de bouw van de kademuren lags de Tiber opstelde. De zouden de stad tegen het water beschermen, maar tegelijhk een geheel ander aanzien geven.
- Hierboven een afbeelding van de rivier zonder de muren die we nu kennen
31 december
- Koning Vittorio Emanuele Il komt naar Rome om de slachtoffers van de overstroming troost te brengen. In het Campidoglio ontvangt men de koning met gejuich.
Aantekeningen bij Rome 1870 wat gebeurde er in de stad
- Zie dit artikel over de Inname van Rome.
- Voor de uitkomst van de consultatie zie hier.
